Zonder veel tegenstand dreigt schadelijke wetgeving door de Tweede en Eerste Kamer te worden aangenomen. Wetgeving die de belasting voor het meest winstgevende deel van het bedrijfsleven verlaagt. Terwijl we nu al weten dat deze wet misbruikt zal worden voor allerlei vormen van belastingontwijking.
En dat terwijl dit (demissionair) kabinet zegt te strijden tegen belastingontwijking. En onze Minister van Financiën tijdens de verkiezingscampagne pleitte voor belastingverhoging voor de meest winstgevende bedrijven, om de coronaverliezen op te vangen. En de Tweede Kamer naar aanleiding van het Toeslagenschandaal heeft beloofd het kabinet scherper te controleren op de kwaliteit van de wetgeving.
Mazen in de wet
Niets van dit alles dreigt te gebeuren met de wijziging in de vennootschapsbelasting (vpb) die in 2022 in moet gaan. Hiermee wordt de eerste belastingschijf in de vpb (waarbij 15% over behaalde winsten wordt geheven) verlengd van 245.000 naar 395.000 euro.
De wetswijziging is niet alleen ineffectief, maar de economische logica erachter ontbreekt. Het kabinet zegt hiermee het midden- en kleinbedrijf te willen ontlasten om zo de economische groei en werkgelegenheid te stimuleren. Op papier een sympathieke besteding van in totaal ieder jaar weer 670 miljoen euro. In de praktijk is dit alleen weggegooid belastinggeld. Slechts de 5% meest winstgevende bedrijven in het midden- en kleinbedrijf zullen hier een positief effect van merken, geeft het Ministerie zelf toe. Ook multinationals liften op de belastingvoordelen mee, omdat zij over een groter deel van hun winst het lage tarief betalen. Bewijs dat dit belastingcadeautje echt effect zal hebben op de economie en werkgelegenheid, ontbreekt.
Ook lokt de nieuwe wetgeving belastingontwijking uit. Accountants en belastingadviseurs wijzen hun klanten nu al massaal op de mogelijkheden die de nieuwe wetgeving biedt. Bedrijven hoeven alleen maar hun activiteiten op te splitsen, zodat iedere winstgevende activiteit onder de 395.000 euro blijft en in het lage belastingtarief valt. Een bedrijf dat een half miljoen euro winst maakt, betaalt in de nieuwe situatie zo'n 16.200 euro minder aan belasting als het bedrijf zich niet opsplitst.
Politieke deals
Het meest bizarre is dat Staatssecretaris Vijlbrief zelf toegeeft dat belastingconstructies in de hand gewerkt worden. Hij zei: het is een "waarheid als een koe". Ook zijn ambtenaren geven in economisch vakblad ESB aan dat de wet een slecht idee is. Vijlbrief wil de politieke deal niet veranderen, en schuift het probleem door naar een volgend kabinet. Ook Minister van Financiën Wopke Hoekstra doet niets om deze slechte wetgeving tegen te houden.
Een voorstel van de PvdA en GroenLinks om dit slechte wetsvoorstel tegen te houden, kwam niet door de Tweede Kamer. Blijkbaar zijn politieke successen nog altijd belangrijker dan de gewenste dualistische bestuurscultuur en de kwaliteit van de wetgeving.
Patroon van slechte wetgeving
Dit alles is extra pijnlijk als we kijken naar andere slechte wetgeving - zoals de stikstofaanpak, de toeslagenwetgeving en de ingetrokken Baangerelateerde Investeringskorting (BIK). Opnieuw kijkt een meerderheid van het parlement en het kabinet weg. De geloofwaardigheid van de politiek neemt verder af, en de zogenaamde nieuwe bestuurscultuur wordt een loze belofte die niet waargemaakt wordt.
Het is nog niet te laat. Deze week behandelt de Eerste Kamer het Belastingplan voor 2022. PvdA en GroenLinks doen daar samen een voorstel om deze slechte wet alsnog van tafel te halen. Het is hoog tijd dat partijen stelling nemen en samen werken aan een plan om de gewenste doel - meer investeringen, werkgelegenheid, economische groei - op een effectieve manier te bereiken.
Ondertekend door:
Henk Nijboer, Tweede Kamerlid PvdA
Tom van der Lee, Tweede Kamerlid GroenLinks
